Τα θεσσαλικά Αμελάκια είναι ένα πραγματικό κόσμημα, ένα χωριό που κυριολεκτικά σε ταξιδεύει σε παλαιότερες εποχές, τότε που ο πρώτος Συνεταιρισμός της Ευρώπης που ιδρύθηκε σε αυτά, τα καθιστούσε σημείο σταθμό και πηγή ακμής σε μια Ελλάδα που δυστυχούσε λόγω κατακτητή...
Τα Αμπελάκια αποτελούν παραδοσιακό οικισμό του νομού Λάρισας και είναι χτισμένα στις βορειοδυτικές πλαγιές του όρους Όσσα, στην είσοδο της κοιλάδας των Τεμπών. Το χωριό φημίζεται για τα σπουδαία αρχοντικά του καθώς γνώρισε πολύ μεγάλη οικονομική ανάπτυξη κατά το παρελθόν, χάρη στην επεξεργασία και την βαφή νημάτων με κόκκινο χρώμα που παρήγαγαν από την επεξεργασία του φυτού ριζάρι (ρουβία η βαφική).
Τα Αμπελάκια έχουν χαρακτηρισθεί ως παραδοσιακός οικισμός. Στο χωριό σώζονται σήμερα αρκετά καλοδιατηρημένα πετρόχτιστα αρχοντικά και παραδοσιακές πέτρινες βρύσες που φανερώνουν παλαιότερες εποχές δόξας, πλούτου και ακμής. Λίγοι μπορούν να φανταστούν ότι εδώ πάνω στα τέλη του 18ου αι. κατοικούσαν 6.000 άνθρωποι που εργάζονταν με ζήλο, στέλνοντας τα προϊόντα τους σε ολόκληρη την Ευρώπη!! Περι γεωγραφίας και χαρακτηριστικών...
Τα Αμπελάκια είναι κτισμένα αμφιθεατρικά στη βόρεια πλευρά του Κίσαβου, σε υψόμετρο 400 περίπου μέτρων, απέχουν από την πρωτεύουσα της Θεσσαλίας, Λάρισα, 20 χιλιόμετρα, η δε προσέγγιση σε αυτά γίνεται μέσω της Εθνικής Οδού - κατευθυνόμενοι προς Θεσσαλονίκη - μπαίνοντας στα Τέμπη και στρίβοντας δεξιά μετά την πινακίδα που γράφει Αμπελάκια 5.
Κύρια χαρακτηριστικά της τοποθεσίας είναι η υπέροχη θέα προς την κοιλάδα των Τεμπών, τα πλατάνια, οι πολλές πηγές, τα γραφικά γεφυράκια και τα αρχοντικά, τα οποία σε έναν άρρηκτο συνδυασμό μεταξύ τους κάνουν τον επισκέπτη συμμέτοχο ενός ιδιαίτερα εντυπωσιακού παιχνιδιού αισθητικής τελειότητας...
Περί ιστορίας και Κοινής Συντροφιάς...
Τα Αμπελάκια, στα οποία σημειωτέον δεν έφθασαν ξένοι κατακτητές εξαιτίας τόσο της ορεινής και μη ορατής τοποθεσίας τους όσο και λόγω των φόρων και των δώρων που έκαναν οι κάτοικοί του στον Αλή Πασά, μεταφέρθηκαν στη σημερινη τους θέση τον 14ο ή 15ο αιώνα από τη γειτονική περιοχή του Παλαιοχωρίου, γνώρισαν δε τεράστια οικονομική και πολιτιστική ακμή κατά τον 18ο αιώνα λόγω της ίδρυσης της Κοινής Συντροφιάς Αμπελακίων, του πρώτου ουσιαστικά Συνεταιρισμού στην Ευρώπη που είχε ως σκοπό την εξάσκηση της βιομηχανίας της κόκκινης βαφής και την εμπορία βαμβακονημάτων (Σ.Σ: κόκκινα νήματα βαμμένα με ριζάρι) και άλλων εμπορευμάτων.
Όπως ήταν απόλυτα λογικό, το κέντρο του Συνεταιρισμού βρίσκονταν στα Αμπελάκια, ωστόσο σημαντικά κέντρα υπήρξαν και σε χώρες της Ευρώπης, με προεξάρχουσες την Αυστρία και τη Γερμανία και κατά δεύτερο λόγο στην Ιταλία και την Τουρκία.
Η Κοινή Συντροφιά των Αμπελακίων ιδρύθηκε από το Γεώργιο Μαύρο (Σβαρτς) το 1778 και έπαψε οριστικά να υφίσταται το 1812.
Τα Αμπελάκια των γραμμάτων και της πίστης...
Το ίδιο διάστημα με την οικονομική και πολιτιστική ακμή του χωριού, τα Αμπελάκια γνώρισαν τεράστια άνθηση και στο κομμάτι των γραμμάτων καθώς η λειτουργία του Ελληνομουσείου έδωσε τη δυνατότητα στα παιδιά της περιοχής να διδαχθούν από κορυφαίους διδασκάλους της εποχής όπως οι Βούλγαρης, Κωνσταντάς, Κούμας και Γαζής, ενώ αξιοσημείωτη υπήρξε και η πίστη των κατοίκων, στοιχείο που μαρτυρά τόσο το γεγονός πως τα Αμπελάκια υπήρξαν έδρα της Επισκοπής Λυκοστομίου και Πλαταμώνος, όσο και η ύπαρξη αρκετών εκκλησιών στην ευρύτερη περιοχή...
Τα Αμπελάκια σήμερα...
Η σημερινή εικόνα των Αμπελακίων μπορεί να μη θυμίζει την περίοδο ακμής τους, ωστόσο αυτό δε σημαίνει πως το χωριό στερείται ενδιαφέροντος καθώς τόσο η φυσική του ομορφιά, όσο και η ύπαρξη μουσείων και αρχοντικών, ζωντανών με άλλα λόγια κοιτίδων πολιτισμού, το καθιστούν ως έναν ιδιαίτερα αξιόλογο προορισμό για επισκέπτες από όλες τις γωνιές της Ελλάδας και όχι μόνο...
Άλλωστε, η ύπαρξη σε αυτά δύο σύγχρονων ξενοδοχειακών μονάδων (Ξενοδοχείο ΚΟΥΡΙΑ, Ξενοδοχείο Εννέα Μούσες) και εξαιρετικών επιχειρήσεων εστίασης (Ψησταριά – Ταβέρνα «Ο Τάκης», Ψησταριά – Ταβέρνα «Ο Πλάτανος»), αλλά και το γεγονός της κοντινής απόστασης από τη Λάρισα (Σ.Σ: υπάρχει η δυνατότητα να αποφύγετε την πληρωμή διοδίων αν ανέβετε στη γέφυρα προς Μακρυχώρι, στρίψετε αριστερά και αμέσως δεξιά ώστε να κινηθείτε στον παράδρομο της Εθνικής) εγγυούνται στον επισκέπτη πως δε θα του λείψει απολύτως τίποτα κατά τη διάρκεια της διαμονής ή της επίσκεψής του στα Αμπελάκια Θεσσαλίας...
πηγη
