Πρόκειται για ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα στην Κρήτη αλλά και σε όλη την Ελλάδα. Βρίσκεται στο νομό Λασιθίου, στις κρητικές ακτές του Καρπάθιου πελάγους, κοντά στο χωριό Παλαίκαστρο και περίπου 20 χιλιόμετρα μακριά από τη Σητεία.
Το 1973 εντάχθηκε στον κατάλογο με τα 19 Αισθητικά Δάση της Ελλάδας, αφού εκεί βρίσκεται ο Κρητικός φοίνικας (γνωστός και ως φοίνικας του Θεόφραστου) και είναι ειδικά προστατευόμενη περιοχή.
Βρίσκεται 94 χλμ Βορειοανατολικά του Αγίου Νικολάου και 24 χλμ Ανατολικά της Σητείας. Το όνομα του προέρχεται από τη λέξη βαγία, ή βάγια (= φοίνικας και κλαδιά φοίνικα).
Το φοινικόδασος εκτείνεται σε 600 περίπου στρέμματα με 5.000 υπεραιωνόβια δέντρα. Σύμφωνα με την παράδοση, όλοι αυτοί οι φοίνικες φύτρωσαν καθώς Άραβες πειρατές πετούσαν τα κουκούτσια από τους χουρμάδες που έτρωγαν στο ερημικό τοπίο της Ανατολικής Κρήτης.
Στον πυρήνα του φοινικόδασους, όπου η βλάστηση είναι περισσότερο έντονη, υπάρχει περίφραξη και η είσοδος σε αυτό επιτρέπεται καθημερινά από την ανατολή έως τη δύση του ηλίου. Το δάσος βρίσκεται στην απόληξη μιας κοιλάδας η οποία καταλήγει στην παραλία ενώ στο εσωτερικό του υπάρχει μια μικρή πηγή καθαρού νερού και ένα μικρό ποταμάκι με πικροδάφνες να το αγκαλιάζουν.
Ένα από τα στοιχεία που το καθιστούν μοναδικό είναι το γεγονός ότι το είδος των φοινίκων που το απαρτίζουν βρίσκεται μόνο στα Κανάρια νησιά και στο Βάι. Στην ανάπτυξη αυτών έχει βοηθήσει πολύ η άμμος της παραλίας ενώ εντυπωσιακά είναι τα σπάνια φυτά που έχουν κάνει την εμφάνισή τους στα γύρω υψώματα.
Το σημείο που δημιουργείται ανάμεσα στο Φοινικόδασος και στην παραλία είναι επίσης σημαντικός υδροβιότοπος για την ορνιθοπανίδα, ενώ μέσα στη θάλασσα αναπτύσσεται τεράστιος πλούτος θαλάσσιας ζωής. Επιπλέον πουθενά αλλού στην Ευρώπη δεν είναι γνωστό τέτοιο μεγάλο δάσος από φοίνικα του Θεόφραστου πράγμα που το εξηγεί ακόμη περισσότερο για ποιο λόγο αποτελεί τόσο φημισμένο πόλο έλξης τουριστών.
Το σίγουρο είναι ότι το κλίμα της περιοχής βοήθησε στο να δημιουργηθεί και να διατηρηθεί για τόσα χρόνια το φοινικόδασος. Οι φοίνικες σε συνδυασμό με την αμμώδη παραλία με τα καθαρά νερά εξηγεί γιατί η περιοχή χαρακτηρίζεται ως τροπική γωνιά της Ελλάδας και επιβεβαιώνει με τον καλύτερο τρόπο γιατί η χώρα μας είναι στη λίστα με τις ομορφότερες του κόσμου. Ο επισκέπτης βρίσκεται σε ένα εξωτικό μέρος απαράμιλλης ομορφιάς. Αν βρεθείτε στην περιοχή αξίζει επίσης να επισκεφτείτε και την κοντινή μονή Τοπλού, ένα ξακουστό και όμορφο μοναστήρι.
Μπροστά του εκτείνεται μία μεγάλη παραλία με ψιλή άμμο και βότσαλα επί ευρωπαϊκού εδάφους. Είναι οργανωμένη παρέχοντας τη δυνατότητα στους λουόμενους να συμμετέχουν σε θαλάσσια σπορ, να γευτούν παραδοσιακά πιάτα στα εστιατόρια και να απολαύσουν τον καφέ τους στις καφετέριες που την πλαισιώνουν. Επιπλέον, κάθε χρόνο βραβεύεται με την Ευρωπαϊκή Γαλάζια Σημαία
για τα πεντακάθαρα νερά της. Είναι απαραίτητο να σημειωθεί πως παρά την ανθρώπινη παρέμβαση, η περιοχή δεν έχει χάσει την αρχική της ομορφιά και τα φυσικά χαρακτηριστικά.
Για όλους τους παραπάνω λόγους το φοινικόδασος αποτελεί πόλο έλξης και ο επισκέπτης δε θα πρέπει να χάσει ευκαιρία για να το φωτογραφίσει όποια εποχή και να πάει.
Καθώς τους καλοκαιρινούς μήνες, συγκεντρώνει χιλιάδες επισκέπτες, συνίσταται η επίσκεψη να πραγματοποιείται είτε νωρίς το πρωί είτε μετά το μεσημέρι, ενώ λόγω της ζέστης, μπορείτε να βρείτε κάποιο σκιερό μέρος. κάτω από τους φοίνικες!
Εκτός από την πανέμορφη παραλία του Βάι υπάρχουν και άλλες, μικρότερες και πιο ήσυχες στη βόρεια πλευρά της.
° Ο αρχαιολογικός χώρος στον Ίτανο, 2 χιλιόμετρα βόρεια από το φοινικόδασος, όπου βρίσκεται η αρχαία πόλη βυθισμένη στη θάλασσα
° Η νήσος Ελάσα η οποία απέχει 3,5 ναυτικά μίλια ανατολικά από το Βάι, σε περίπτωση που ο επισκέπτης διαθέτει σκάφος
Πρόσβαση
•Από Σητεία για Παλαίκαστρο, Ζάκρο και Βάι, υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια λεωφορείων με επιστροφή και διάρκεια 1 ώρας και 15 περίπου λεπτών.
•Από την Σητεία μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει και ταξί.
πηγη
