Η ζωντανή ιστορία γιορτάζει με το παρόν και το ζεύγος αυτό κάνει το νησί κάτι περισσότερο από έναν απλό τουριστικό προορισμό. Μαζί με τα επιβλητικά μοναστήρια και την αυθεντική νησιωτική ατμόσφαιρα, που συνθέτουν την εικόνα της Σκοπέλου, τα βουνά της με τις πολλές πηγές αποτελούν ένα ακόμη μοναδικό στολίδι του νησιού.
Η περιήγηση αρχίζει από την πρωτεύουσα του νησιού, την πανέμορφη, παραδοσιακή, επίσημα χαρακτηρισμένη ως διατηρητέα, και αμφιθεατρικά χτισμένη Χώρα, με τα γραφικά πλακόστρωτα σοκάκια, τις διάσπαρτες εκκλησίες και τα υπέροχα εκκλησιαστικά μνημεία. Οι όμορφες νησιώτικες κατοικίες με τις ολάνθιστες αυλές περιβάλλουν την παλιά Επισκοπή, το Λαογραφικό Μουσείο, το Αρχαίο Ασκληπιείο στη θέση Αμπελική, το σπίτι του λογοτέχνη Παύλου Νιρβάνα και το Ενετικό Κάστρο του Γκύζη.
Η διαδρομή που ξεκινά από την Παναγίτσα του Πύργου, στην άκρη του λιμανιού, και μέσα από τα γραφικά φιδογυριστά δρομάκια οδηγεί στο Κάστρο του Νησιού, από όπου η θέα προς τον οικισμό, το Λιμάνι και το εκκλησάκι της Παναγιάς του Πύργου είναι φυσικά σαγηνευτική.
Ο οικισμός της Γλώσσας, ο δεύτερος μεγαλύτερος του νησιού μετά τη Χώρα, είναι χτισμένος αμφιθεατρικά στην πλαγιά του λόφου, χαρακτηρίζεται για τον παραδοσιακό και αρχοντικό του χαρακτήρα και κρύβει μικρούς θησαυρούς. Μεταξύ αυτών είναι η Παναγία η Ελευθερώτρια, που ήταν τάμα ενός ναυτικού που ναυάγησε στη Μαύρη Θάλασσα, βρήκε την εικόνα της Παναγίας και σώθηκε, καθώς και μία ζωντανή εστία παράδοσης, το εργαστήριο αγγειοπλαστικής.
«Το ψηλό χωριό», κατά τον Παπαδιαμάντη, και «η αμπελοφύτευτος περιοχή», κατά τον Μωραϊτίδη, αποτελείται από στενά σοκάκια, περιποιημένα σπίτια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και πολύχρωμες γωνιές που συνθέτουν τη φυσιογνωμία της, ενώ η γύρω περιοχή παρουσιάζει μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, λόγω των αρχαίων πύργων και κτισμάτων που έχουν εντοπιστεί. Επίνειο της Γλώσσας είναι το Λουτράκι, το δεύτερο λιμάνι της Σκοπέλου, που έχει χτιστεί πάνω στα ερείπια της αρχαίας Σελινούντας και πήρε το όνομά του από τα ρωμαϊκά λουτρά που λειτούργησαν εκεί.
Ανάμεσα στους γραφικούς, παραδοσιακούς οικισμούς βρίσκονται κρυμμένες σαράντα μικρές εκκλησίες (μερικές είναι χτισμένες τον 16ο και 17ο αιώνα), μεταξύ των οποίων και ο Αϊ Γιάννης στο Καστρί, μια υπέροχη εκκλησία σκαρφαλωμένη στην κορυφή ενός βράχου, η οποία προσεγγίζεται από τα σκαλοπάτια που είναι λαξευμένα στις πλαγιές του βράχου και προσφέρει φανταστική θέα τόσο κατά την ανάβαση όσο και στην κορυφή. Η ομορφιά της άγγιξε ακόμα και τους παραγωγούς του Hollywood που επέλεξαν να γυρίσουν εκεί την ταινία «Mamma Mia», καθιστώντας έτσι το νησί έναν καταξιωμένο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως και προσελκύοντας πολλά ζευγάρια που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν εκεί τον γάμο τους.
Τα επιβλητικά βυζαντινά μοναστήρια, όπως της Ευαγγελιστρίας και του Τιμίου Προδρόμου, είναι χτισμένα σε ειδυλλιακές τοποθεσίες, με το παλιό μοναστήρι της Ευαγγελίστριας να φημίζεται για τον καθολικό και τον φρουριακό περίβολό της, αλλά και την πανοραμική θέα που προσφέρει προς το Λιμάνι.
Ενδιαφέρουσα είναι η ιστορία που κρύβεται πίσω από το εκκλησάκι στο Δρακοντόσχισμα, καθώς σύμφωνα με τον θρύλο, πριν από 800 περίπου χρόνια υπήρχε ένας δράκος στο νησί που σκότωνε τους κατοίκους με αποτέλεσμα αυτό να ερημώσει. Τότε, ο Άγιος Ρηγίνος, πολιούχος και προστάτης της Σκοπέλου, τον καταδίωξε και ο δράκος, στην προσπάθειά του να σωθεί, έπεσε και σκοτώθηκε στον γκρεμό. Η περιοχή όπου άνοιξε η γη και υποχώρησε το έδαφος ονομάστηκε Δρακοντόσχισμα. Το απόκρημνο φαράγγι βρίσκεται πίσω από ένα εκκλησάκι χτισμένο σχεδόν στην άκρη του γκρεμού, που βρέχεται από τη θάλασσα, ενώ τα απότομα βράχια, τα «κρεμασμένα» στις πλαγιές τους πεύκα και τα τιρκουάζ νερά δημιουργούν ένα τοπίο μοναδικής ομορφιάς.
Οι καταπληκτικές παραλίες με τα καταγάλανα, καθαρά νερά και την απαράμιλλη φυσική ομορφιά που παίρνει την ανάσα είναι διασκορπισμένες σε όλο το νησί, σχηματίζοντας έναν νοητό χάρτη κρυμμένων θησαυρών. Η Μηλιά, ίσως η ωραιότερη παραλία του νησιού με ψιλό, λευκό βότσαλο, τα χαρακτηριστικά βράχια που αναδύονται μέσα από τη θάλασσα και το πευκοδάσος που την περιβάλλει να συμπληρώνει υπέροχα το τοπίο. Tο Λιμνονάρι, που ονομάστηκε έτσι από τα ήρεμα νερά του, το Βελανιό, μία από τις ομορφότερες παραλίες του νησιού, και ο Πάνορμος, με το χοντρό βότσαλο, που χαρίζει μια αξέχαστη εμπειρία το σούρουπο, καθώς το κολύμπι φαντάζει να γίνεται σε ποτάμι με χρυσά νερά, την ώρα που ο ήλιος χάνεται στο βάθος του ορίζοντα.
Οι διακοπές στη Σκόπελο έχουν χρώμα θαλασσί και πράσινο, λόγω των υπέροχων αυτών παραλιών του και τα παρθένα πευκοδάση. Για αυτό και στις 5/7/97 ανακηρύχθηκε επίσημα από τον Διεθνή Οργανισμό Βιοπολιτικής ως το πράσινο και γαλάζιο νησί. Η καταπράσινη Σκόπελος είναι κατάσπαρτη από ελαιώνες, πεύκα, πλατάνια, συκιές, αμυγδαλιές, δαμασκηνιές, καρυδιές και άλλα οπωροφόρα δέντρα, ενώ τρεχούμενα νερά και ρεματιές δίνουν μια ξεχωριστή νότα στο τοπίο.
Ο ταξιδιώτης έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει πολύ όμορφες διαδρομές στην εξοχή και στα δάση του νησιού, τόσο από τη νότια πλευρά όσο και από τη βόρεια, η οποία είναι πιο άγρια, αλλά ίσως και πιο εντυπωσιακή. Ακόμα, ο περιπατητής μπορεί να θαυμάσει τη μοναδική βιοποικιλότητα που υπάρχει στο νησί, ενώ ευχάριστη έκπληξη είναι η συνάντηση με κοπάδια της περίφημης φυλής γίδα Σκοπέλου, μοναδική στην Ελλάδα, με χαρακτηριστικό καφεκόκκινο τρίχωμα.
Η οικογενειακή παράδοση της Σκοπέλου συνεχίζεται στα εργαστήρια του νησιού, όπου μελανόμορφα αγγεία, μικρογραφίες καραβιών βασισμένες σε πραγματικά σχέδια, σφυρήλατα μαχαίρια, λαδοφάναρα, κεντήματα, πιάτα ζωγραφισμένα με το χέρι προσφέρονται για μοναδικά και παραδοσιακά δώρα. Η επίσκεψη στα εργαστήρια αυτά των παραδοσιακών καλλιτεχνών, που δουλεύουν αιώνες τον πηλό, το ξύλο, το γυαλί, το μέταλλο, αποτελούν ξεχωριστή εμπειρία.
Η ιστορία των περίφημων σκοπελίτικων δαμάσκηνων Agen ξεκινά στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν ο Γιώργος Βαλσαμάκης, αξιωματικός του πεζικού, έφερε από την γαλλική πόλη Agen το εμβόλιο, για να δημιουργήσει την ομώνυμη ποικιλία, και το σχέδιο για τον κλίβανο, όπου τα δαμάσκηνα ψήνονται μέχρι και στις μέρες μας. Τα τρία είδη που παράγονται είναι τα ξινά, για το φαγητό, τα αυγάτα, για το ομώνυμο γλυκό του κουταλιού, και τα Agen (ξερά δαμάσκηνα), που τρώγονται σκέτα στο φαγητό ή σε γλυκά.
Τέλος, κανείς δεν μπορεί να αποχαιρετήσει τη Σκόπελο χωρίς να έχει δοκιμάσει την παραδοσιακή τυρόπιτά της, η φήμη της οποίας έχει κάνει το γύρο όλης της Ελλάδας. Αυτό το τοπικό έδεσμα φτιάχνεται από τραγανό φύλλο (η μορφή του είναι συνήθως στριφτή) και έχει ως κύριο συστατικό του το ντόπιο κατσικίσιο τυρί.
