- ΣΤΕΦΑΝΙ ΜΑΓΙΑΤΙΚΟ
Παλιά το στεφάνι του Μάη έπρεπε να 'χει ορισμένα λουλούδια για να πιάσουν οι ευχές που έκαναν οι νοικοκυρές όπως : Για να 'ναι ανθισμένο το σπίτι, το στεφάνι να 'χει: Tραντάφυλλα, γαρούφαλα, βιόλες, πασκαγιές (λιλά), γεράνια.
Για την ευτυχία του σπιτιού: Kλωνάρια ανθισμένα από αγιόκλημα απο ελιά.
Για να 'ναι γεμάτο το σπίτι: Στάχια και λουλούδια του κάμπου: μαργαρίτες, παπαρούνες.
Για τη γλωσσοφαγιά: Μια κουκκιά (φυτό) με τις ρίζες και τους καρπούς της .
Για την αγάπη των κοριτσιών του σπιτιού: Eνα κλωνάρι λιγαριά.
Για το μάτι: Eνα κεφάλι σκόρδο, κρεμασμένο στη μέση στο στεφάνι για να φαίνεται.
- ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ - ΚΟΖΑΝΗ
Τα χαράματα της Πρωτομαγιάς όλα τα κορίτσια του χωριού ντύνονται με τοπικές παραδοσιακές φορεσιές και βγαίνουν έξω από το χωριό. Εκεί μαζεύουν λουλούδια και κάνουν στεφάνια. Τρίβουν τα μάγουλά τους για να κοκκινίσουν με τις "κουκλίτσες" (παπαρούνες) και δένουν στο κεφάλι ή στη μέση χλωρή βρίζα για να μην πονούν. Στη συνέχεια χορεύουν και τραγουδούν παλαιά δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στο Μάη και αργότερα, μέσα στο πρωινό, κατεβαίνουν στην πλατεία του χωριού όπου και χορεύουν κρατώντας λουλούδια .
- ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΜΑΓΙΟΠΟΥΛΟΥ
Δρώμενο της Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα κατά τα νεότερα χρόνια ήταν η ανάσταση του Μαγιόπουλου. Ένας έφηβος εμιμείτο στα ξέφωτα του δάσους τον πεθαμένο, τάχατες, Διόνυσο. Κοπέλες τον στόλιζαν με άνθη και του τραγουδούσαν τον «κομμό, το θρήνο και τον οδυρμό, μέχρι που να «αναστηθεί» και μαζί με αυτόν όλη η φύση.
- ΜΑΪΟΣ
Πολλοί πιστεύουν ακόμη και σήμερα ότι ο Μάιος είναι ο μήνας που πιάνουν τα μάγια και οι μάγισσες. Πιστεύουν ότι τη νύχτα της Πρωτομαγιάς, μπορούν να κλέψουν τη σοδειά, όπως π.χ. το γάλα των ζώων τους κ.λ.π.
- ΚΛΗΔΩΝΑ - ΔΗΜΟΣ ΚΟΖΙΑΚΑ
Την παραμονή της πρωτομαγιάς τα κορίτσια του χωριού μαζεύουν κλήδωνα (είδος λουλουδιού) και άλλα λουλούδια και τα βάζουν μέσα σε μια στάμνα. Στη συνέχεια, κάνουν το γύρο του χωριού κρατώντας την και τραγουδώντας: "Συμμαζευτείτε λυγερές να βάλουμε τα κλήδωνα. Να μπουν ξανθά, να μπουν λαμπρά καλορίζικα...". Έπειτα, μαζεύονται στην πλατεία του χωριού και χορεύουν γύρω από την καλύβα, την οποία έφτιαξαν την ίδια ημέρα τα αγόρια του χωριού. Όταν τελειώσουν το χορό, κρύβουν τη στάμνα με τα λουλούδια από τα αγόρια και εκείνα ψάχνουν να τη βρουν. Το επόμενο βράδυ, τα κορίτσια με τη στάμνα γεμάτη λουλούδια γυρίζουν στους δρόμους του χωριού τραγουδώντας αυτήν τη φορά: "Συμμαζευτείτε λυγερές για να βγάλουμε τα κλήδωνα. Να βγουν ξανθά, να βγουν λαμπρά καλορίζικα...". Τέλος, μαζεύονται στην πλατεία όπου φανερώνουν τη στάμνα και βγάζουν από μέσα τα λουλούδια, ευχόμενες για την καλή τους τύχη. Στη συνέχεια, θα κάψουν την καλύβα και γύρω από αυτή θα στηθεί χορός από τα κορίτσια και τα αγόρια .
- ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ
Την ημέρα της πρωτομαγιάς πρωί- πρωί, οι νοικοκυρές των σπιτιών σηκώνονταν από τα μαύρα μεσάνυχτα, για να δουν τι τους είχαν εναποθέσει κάποιοι άλλοι, έξω από την πόρτα τους. Κανένα στεφάνι ή τριαντάφυλλο, αν είχαν λεύτερες κόρες ή κανένα... αγκάθι, κάποιοι που «συμπαθούσαν» ιδιαίτερα την οικογένεια.
- ΣΤΕΦΑΝΙ ΜΑΓΙΑΤΙΚΟ
Παλιά ήταν ολόκληρη ιεροτελεστία το «δέσιμο» του στεφανιού, στο οποίο κρεμούσαν σκόρδο οι νοικοκυρές για το κακό μάτι. Απαραίτητες ήταν και δυο κουκιές .
- ΜΑΪΟΣ ΚΑΙ ΓΑΜΟΣ
Ο Μάιος θεωρείται από το λαό μας ακατάλληλος μήνας για την τέλεση γάμων. Έθιμο που ξεκινάει από τους ρωμαϊκούς χρόνους που αυτό το μήνα γιόρταζαν τα «Λεμούρια» μια γιορτή προς τιμή των νεκρών.
- ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ - ΣΚΟΠΕΛΟΣ
Την Πρωτομαγιά , στην Σκόπελο ,πλέκουν στεφάνια με λουλούδια και τα χαρίζει η νύφη στην πεθερά. Το στεφάνι πρέπει να έχει οπωσδήποτε μια μεγάλη κορδέλα, που την δένουν φιόγκο και στερεώνουν επάνω του ένα χρυσό νόμισμα, τον πρώτο χρόνο. Συνοδεύεται με καλαθάκι γεμάτο κουλουράκια και την απαραίτητη κανάτα, που περιέχει γάλα και καφέ.
- Το Πανηγύρι του Αη Γιώργη της Νεστάνης
Μεγάλη γιορτή για τη Νεστάνη και όλη την περιοχή της Μαντινείας είναι το πανηγύρι του Αη Γιώργη, όπου αναβιώνει μια ωραία διατηρημένη λαϊκή παράδοση, απόηχο των πανάρχαιων παραδόσεων της περιοχής, όπου κατά την αρχαιότητα λατρεύονταν ιδιαίτερα ο Ίππιος Ποσειδώνας, θεός χθόνιος, και η Δήμητρα θεά της βλάστησης και της καρποφορίας. Ένα πλήθος ντόπιων πολύχρωμο, φανταχτερό και ακούραστο ανεβαίνει και κατεβαίνει τα 400 μ. του υψώματος του Γουλά πάνω από την Νεστάνη, όπου είναι το ξωκκλήσι του Αη-Γιώργη, χορεύοντας σαν μέλη Χορού αρχαίας τραγωδίας.
Όσοι συμμετέχουν είναι ντυμένοι με την παραδοσιακή τσιπιανίτικη φορεσιά και κρατούν γκλίτσα στολισμένη στην κορυφή με μάηδες, πασχαλιές, αγριοσέλινα και άλλα λουλούδια. Κατεβαίνοντας από τον Αη Γιώργη περνούν μπροστά από το μοναστήρι της Γοργοεπηκόου, χορεύοντας και τραγουδώντας το τραγούδι του Αη Γιώργη. Στη συνέχεια φθάνουν στην πάνω πλατεία της Νεστάνης όπου σχηματίζουν μεγάλους κύκλους χορεύοντας συρτό και τραγουδώντας ένα παράξενο σκοπό. Τα τραγούδια του Αη Γιώργη απηχούν βιώματα και περιπέτειες της Τουρκοκρατίας.
- Μπουμπουσιάρια ή ρουγκατσιάρια
Μπουμπουσιάρια ή ρουγκατσιάρια ονομάζονται στη Δ. Μακεδονία τα καρναβάλια που γίνονται την Πρωτοχρονιά και τα Θεοφάνια . Μπουμπουσιάρια τα λένε κυρίως στη Σιάτιστα και τα γύρω χωριά, καθώς και στα Βλαχοχώρια των Γρεβενών. Ως ρουγκατσιάρια είναι γνωστά σ' ολόκληρο τον υπόλοιπο νομό Κοζάνης, στην Καστοριά κ.λπ. Στην τελευταία αυτή μάλιστα αποκαλούνται ειδικότερα ρογκουτσάρια και γίνονται στις 7 και 8 του Γενάρη, δηλ. τ' Αγιαννιού. Στη Σιάτιστα τα μπουμπουσιάρια γίνονται την Πρωτοχρονιά και τα Θεοφάνια -κυρίως τα Θεοφάνια- ενώ σ' όλα τα άλλα χωριά του Βοΐου μόνο την Πρωτοχρονιά . Εξαίρεση αποτελεί η Εράτυρα. Εκεί το ωραίο αυτό έθιμο το συναντούμε την επομένη της Πρωτοχρονιάς.
- Αϊ Γιώργης Μεθυστής
Στις 3 Νοεμβρίου, τ' Αϊ Γεωργίου του Μεθυστή, ανοίγουν τα κρασιά. Σχηματίζεται μια εύθυμη παρέα ανδρών που γυρνούν τα σπίτι κι ανοίγουν και δοκιμάζουν τα κρασιά. Βέβαια, μέχρι να τα δοκιμάσουν, μεθούν. Γι' αυτό ο Άης Γιώργης του Νοεμβρίου ονομάστηκε Μεθυστής.
- Ανύπαντρες Μαρίες
Στην Κρήτη οι ανύπαντρες Μαρίες δε γιορτάζουν το Δεκαπενταύγουστο μα στις 21 του Νοέμβρη.
- Περίοδος Σαρανταημέρου
- Η περίοδος τού Σαρανταημέρου (δηλαδή) τής νηστείας των Χριστουγέννων) αρχίζει στις 15 Νοεμβρίου και τελειώνει στις 24 Δεκεμβρίου, παραμονή των Χριστουγέννων. Είναι περίοδος νηστείας, όχι όμως αυστηρής, όπως τής Μ. Τεσσαρακοστής .
- Από τις 15 ως τις 20 Νοεμβρίου τρώγονται μόνο λαδερά (εκτός Τετάρτης και Παρασκευής, οπότε, κανονικά, νηστεύεται και το λάδι). Στις 21 Νοεμβρίου, γιορτή των Εσοδειών τής Θεοτόκου, τρώγεται ψάρι. Σε όλη την περίοδο τού Σαρανταημέρου νηστεύεται το κρέας, το γάλα, τα αυγά και τα ζωικά λίπη γενικώς ενώ από την ημέρα των Χριστουγέννων μέχρι την παραμονή των Θεοφανείων τρώγονται τα πάντα.
- Παναγία «Μεσοσπορίτισσα»
Στις 21 Νοεμβρίου , γιορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, η σπορά βρίσκεται περίπου στη μέση και γι' αυτό η Παναγία λέγεται "μεσοσπορίτισσα". Την ημέρα αυτή βράζουν διάφορα δημητριακά και όσπρια, το πολυσπόρια, και τα πηγαίνουν στην εκκλησία να ευλογηθούν. Έπειτα όλη η οικογένεια τρώει από αυτά και εύχεται καλή καρποφορία. Λένε πως τα σπαρτά που σπέρνονται μέχρι τις 21 Νοεμβρίου φυτρώνουν γρηγορότερα.
- Άγιος Φίλιππος
Στις 14 Νοεμβρίου είναι η εορτή του Αγ. Φιλίππου, ο οποίος θεωρείται προστάτης των ζευγολατών. Είναι άλλωστε και η περίοδος της προετοιμασίας και της σποράς της γης για να δώσει τα νέα "γεννήματα". Από αυτή τη μέρα ξεκινάει και το στάδιο της Σαρακοστής για τα Χριστούγεννα.
- Άγιος Γεράσιμος
Στις 20 Οκτωβρίου η μονή του Αγίου Γερασίμου και ολόκληρη η Κεφαλονιά γιορτάζει για δεύτερη φορά μετά την 16η Αυγούστου τον πολιούχο Άγιό της. Η ημερομηνία αυτή είναι σημαδιακή και εορτάζεται η ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου. Οι ανά τον κόσμο Κεφαλλονίτες συρρέουν στην μικρή και την μεγάλη εκκλησία για να προσκυνήσουν το ιερό λείψανο. Ακολουθεί η λιτανεία που οδηγεί στον πλάτανο που χρονολογείται ότι έχει ηλικία 1000 ετών.
- Προσκλήσεις γάμου
Οι προσκλήσεις δεν ήταν γραπτές, όπως είναι σήμερα. Δυο-τρία παιδιά γύριζαν το βράδυ, χτυπούσαν τις πόρτες των συγγενών και έδιναν ένα μήλο, λέγοντας χαρακτηριστικά την έκφραση-πρόσκληση: «Νά'στι (να είστε) καλεσμέν'στου τάδε το γάμο». Παλιότερα, στις αρχές του αιώνα μας, αντί για μήλο, έδιναν 3 γαρίφαλα, μπαχαρικά.
- Νύφη (Σέρντιβαν )
Η νύφη δεν πήγαινε στο σπίτι του γαμπρού, δε μιλούσε ποτέ στα πεθερικά, στους συγγενείς και στο γαμπρό και απέφευγε τις συναντήσεις μαζί τους ακόμη και στο δρόμο. Αν τα πεθερικά της νύφης ή οι συγγενείς ήθελαν να τους μιλήσει, έπρεπε πρώτα να την κεράσουν μέντα ή λίρα και στη συνέχεια να της ζητήσουν να τους μιλήσει, αφού η νύφη δεν είχε το θάρρος να πιάσει κουβέντα από μόνη της, είτε γιατί ντρεπόταν είτε γιατί τους σεβόταν.
- Πεθερά και αρραβώνας (Σέρντιβαν )
Όσο διαρκούσε ο αρραβώνας συνηθιζόταν, στην γιορτή της Παναγίας, η πεθερά να στέλνει στη νύφη ένα καρπούζι με φλουρί, καθώς και του Αγίου Θεοδώρου μια καρυδόπιτα. Οι μητέρες και των δύο παιδιών, όταν ζύμωναν ψωμί, πήγαινε η μία στην άλλη. Η νύφη όμως ποτέ δεν έτρωγε από το ψωμί της πεθεράς της καθώς και οτιδήποτε περιείχε μαγιά (πχ. γιαούρτι), γιατί αν γινόταν αυτό θα χαλούσε το προξενιό.
- Ποντιακή παράδοση και γιορτή Αγ. Πνεύματος
Η ποντιακή παράδοση έχει να διηγηθεί πολλούς θρύλους για το θέμα της 50ήμερης περιπλάνησης και επιστροφής των ψυχών στον τόπο τους. Ένας από αυτούς μας λέει ότι η Παναγία παρακάλεσε τον Υιό της να δώσει μια ευκαιρία στις ψυχές των νεκρών-που τις τρώει η νοσταλγία- να επιστρέφουν μαζί του μια φορά το χρόνο μετά την Ανάστασή Του στα εγκόσμια και να περιπλανώνται για 50 ημέρες. Επίσης τα παλιά χρόνια μετά το καλό κατευόδιο που εύχονταν στις ψυχές, γυναίκες και άντρες πήγαιναν στα "γουβία" (πηγάδια) και κρατώντας ένα καθρεφτάκι στο στόμιο των πηγαδιών προσπαθούσαν να δουν τις ψυχές σαν σκιές να φεύγουν για το μακρινό τους ταξίδι .
- Πόντιοι Θρυλορίου και γιορτή Αγ. Πνεύματος
Καλό κατευόδιο" εύχονται οι Θρυλοριώτες στις περιπλανώμενες ψυχές που την ημέρα του Αγίου Πνεύματος πήραν το δρόμο της επιστροφής για τον τόπο τους. Σύμφωνα με τη θρησκεία μας- όπως όλοι γνωρίζουμε- μετά την Ανάσταση του Χριστού οι ψυχές των νεκρών περιπλανώνται στα εγκόσμια και επιστρέφουν στον τόπο τους 50 ημέρες μετά από αυτήν, την ημέρα δηλαδή του Αγίου Πνεύματος. Οι Πόντιοι του Θρυλορίου που η καταγωγή τους κρατά από την Κερασούντα και το Καρς του Πόντου, βασισμένοι στα έθιμα-δρώμενα ή απλά σε θρύλους και παραδόσεις που πέρασαν σ' αυτούς από τους παππούδες τους και έχουν τις ρίζες τους σε αρχαίες δοξασίες, αυτή τη συγκεκριμένη ημέρα τελούν ομαδικό τρισάγιο στα μνήματα του χωριού τους για τις ψυχές των δικών τους ανθρώπων
- Οξυά Καρδίτσας
Στην Οξυά του νομού Καρδίτσας , στη γιορτή του Αγίου Πνεύματος ,στο μοναστήρι της Αγ. Τριάδας γευματίζουν όλοι οι παρευρισκόμενοι στο προαύλιο, όπου ψήνονται αρνιά, και ακολουθεί γλέντι
-Άγιο Πνεύμα - Σέρρες
Στο Άγιο Πνεύμα στις Σέρρες, το σημαντικότερο πανηγύρι γίνεται στη γιορτή του Αγίου Πνεύματος. Το πρωί, μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας, οι νέοι και οι νέες κατεβαίνουν λίγο πιο κάτω από το μοναστήρι, σ' ένα ανοικτό μέρος και χορεύουν με συνοδεία οργάνων (νταουλιού και βιολιού) μέχρι το μεσημέρι. Το απόγευμα και μετά το τέλος των αγωνισμάτων, ξαναρχίζει ο χορός, αλλά αυτή τη φορά στην πλατεία του χωριού. Η σειρά με την οποία χόρευαν στον κύκλο είναι : μπροστά χόρευαν οι μεγάλοι, πίσω ακολουθούσαν οι νέοι και πιο πίσω οι αρραβωνιασμένες. Οι χοροί που χορεύονται είναι κυρίως ο συρτός και ο αντικριστός
- Σμίξη και γιορτή του Αγ. Πνεύματος
Τα έθιμα του τόπου αναβιώνουν με μεγάλο ζήλο οι Σμιξιώτες, αρχής γενομένης του Αγίου Πνεύματος. Τότε οι γυναίκες του χωριού μοιράζουν πίτες, γλυκά και επταζιμίτικο ψωμί (με μυρωδικά) στην εκκλησία του Αγ. Νικολάου και του Αγ. Αθανασίου
- Εκκλησία θεού Σοφίας
Λίγα χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Πάφου καθώς ανεβαίνεις προς την Πόλη Χρυσοχούς, στο ενδιάμεσο της διαδρομής θα συναντήσεις το χωριό Στρουμπί. Προχωρώντας προς το εσωτερικό του χωριού κοντά στην Πλατεΐτσα, θα συναντήσεις την εκκλησία που είναι αφιερωμένη στο Άγιο Πνεύμα με όνομα της του θεού Σοφία. Όταν το 1953 έγινε σεισμός η εκκλησία που βρισκόταν στο Πάνω Στρουμπί, και αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο υπέστη μεγάλες καταστροφές. Τότε, το 1953 δηλαδή, με εντολή του Άγγλου Κυβερνήτη κτίστηκε νέα εκκλησία στο (σημερινό) Κάτω Στρουμπί, όπου και αφιερώθηκε στο Άγιο Πνεύμα με όνομα της του Θεού Σοφία. Η εικόνα του Αγίου Πνεύματος. σώζεται μέχρι σήμερα. Είναι πολύ παλιά και χρονολογείται από τον 15ον αιώνα. Φυλάγεται στην εκκλησία και γιορτάζεται την ημέρα του Αγίου Πνεύματος πανηγυρικά και με λιτάνευση της Άγιας εικόνας του.
- Πανηγύρι του Αη Συμιού
Στην αρχή, το πανηγύρι τ' Αη Συμιού ξεκίνησε ως μνημόσυνο για τις ψυχές των πεσόντων, το βράδυ της εξόδου στο Μοναστήρι. Γι' αυτό διαλέχτηκε και η γιορτή της Πεντηκοστής, που έχει το πρώτο μετά το Πάσχα ψυχοσάββατο, το μεγαλύτερο. Με την πάροδο όμως του χρόνου το μνημόσυνο αυτό εξελίχτηκε σε πανηγύρι. Από τότε οι οργανωμένες παρέες Αη Συμιωτών αρματωμένων και καβαλάρηδων ανεβαίνουν στον Άη Συμιό και πανηγυρίζουν, γλεντούν επί τριήμερο και επιστρέφουν τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος. Στο πανηγύρι συμμετέχει όλη η πόλη και πολλοί επισκέπτες. Οι παρέες και τότε και τώρα είναι ανδροκρατούμενες, οι γυναίκες φροντίζουν το σπίτι και φτιάχνουν το γνωστό Μεσολογγίτικο γλυκό τη «ραβανί», το φαγητό της κατσαρόλας κλπ, μπορούν όμως να κάθονται μαζί με τους άντρες στα «στέκια» της «πάνω και κάτω αγοράς».
- Λίμνη της Κερκίνης
Είχαν και έχουν ένα έθιμο του Αγίου Πνεύματος να γίνεται πάλη και να τρέχουν με τα άλογα. Το έθιμο αυτό ξεκίνησε ανταγωνιστικά με τους Τούρκους, από τη μια οι χριστιανοί και από την άλλη οι Μωαμεθανοί. Επομένως ο κάθε αγωνιστής είχε ιδιαίτερη αξία και εκπροσωπούσε τη δική του κοινωνία, τη δική του θρησκεία
- Η γιορτή της σαρδέλας στα Άβδηρα
Είναι η καθιερωμένη γιορτή των ψαράδων της περιοχής. Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις αρχές του Ιουνίου στο Πόρτο Λάγος, με εκδηλώσεις μουσικής, χορού και εικαστικών και φυσικά με άφθονο κρασί και νόστιμους θαλασσινούς μεζέδες .
- Παρχάρια
Τα "Παρχάρια" είναι ένα ποντιακό γλέντι με παραδοσιακά εδέσματα, κρασί και χορό που γίνεται στο Δημοτικό Διαμέρισμα Κομνηνών του Δήμου Βερμίου την τελευταία Κυριακή του Ιουλίου και στον Άγιο Δημήτριο, στο Δημοτικό Διαμέρισμα Ελλησπόντου του Αγίου Πνεύματος. Οι ρίζες του εθίμου "Παρχάρια" χάνονται μέσα στη μακρόχρονη ποντιακή παράδοση. Είναι ο εορτασμός που γίνεται για την υποδοχή των βοσκών από τα ορεινά βοσκοτόπια όπου έμεναν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η υποδοχή αυτή γίνεται από τις συζύγους.
-Ελληνικά Τα Ραγκουτσάρια, το καστοριανό καρναβάλι
Το έθιμο δεν είναι άλλο από ένα καρναβάλι που όμως έχει τις ρίζες του πολύ βαθιά στα Ελληνορωμαϊκά χρόνια και κατόρθωσε παρά τις αντιξοότητες να επιβιώσει στο Βυζάντιο και στην Οθωμανική περίοδο.Το αρχικό όνομα του εθίμου ήταν «τσαρανιασμένοι ραγκουτσάρηδες» που σημαίνει οι βαμμένοι με μαύρο χρώμα στο πρόσωπο και το σώμα.
Το όνομά τους προέρχεται από τη λέξη «Rogatores=Ζητιάνοι» παραπέμποντας άμεσα στη θεματολογία της μεταμφίεσης εκείνων που συμμετέχουν. Για την ακρίβεια, ντύνονται αλλοπρόσαλλα με παλιά ρούχα και βγαίνουν στις γειτονιές για να ζητήσουν διάφορα δώρα από τα σπίτια που επισκέπτονται, σαν αντίτιμο για τα ξόρκια και την απομάκρυνση του κακού πνεύματος από τη γειτονιά. Αν και σε πολλούς από μας η τελετουργία αυτή θυμίζει τον εξορκισμό των καλικαντζάρων (ένα έθιμο βαθύτατα χριστιανικό), η έρευνα ωστόσο μας οδηγεί ακόμη πιο πίσω, στη μακρινή αρχαιότητα. Αρχικά λοιπόν το <φτιάξιμο> ήταν έμπνευση της στιγμής και οι κάτοικοι με πειράγματα, κεραστικά και φιλοδωρήματα έβγαιναν στους δρόμους και στα σπίτια.
Μέχρι το 1930 σημαντικό στοιχείο ήταν και η παρουσία του Βάκχου που έσερνε ένα γάιδαρο στολισμένο με κληματόφυλλα που κουβαλούσε το ξόανο του Θεού Διονύσου μέσα στο οποίο υπήρχαν βαρελάκια με κρασί! Με την επιστροφή των ξενιτεμένων Καστοριανών μετά το 1950 έκαναν την εμφάνισή τους και οι ευρωπαϊκές μεταμφιέσεις. Τα μεγάλα καφενεία Αίγλη και Βυζαντινόν διοργάνωναν ολονύχτια γλέντια και τότε ξεκίνησαν και οι πρώτες παρελάσεις. Τα «Ραγκουτσάρια» αποτελούν την τελευταία γιορτή του χριστουγεννιάτικου Δωδεκαημέρου, το οποίο σήμερα συμπίπτει με τις αρχαίες τελετές της Διονυσιακής λατρείας, που βασιζόταν στις μεταμφιέσεις.
Στα χειμερινά «Διονύσια» ο Θίασος των μεταμφιεσμένων περιφερόταν στις γειτονιές περιπαίζοντας τους πάντες (και προπαντός τους άρχοντες, γι αυτό και οι πολίτες κρύβονταν πίσω από κρανία ζώων και περίεργους χιτώνες), έτσι ακριβώς όπως περιφέρονται και σήμερα, με τη συνοδεία μουσικών οργάνων. Αν και στην αρχαιότητα οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν σε ζώα όπως για παράδειγμα αγελάδες, ελάφια και τράγους, κατά τη βυζαντινή περίοδο απαγορεύτηκε ρητά αυτή η μεταμφίεση, κι έτσι σταδιακά καθιερώθηκαν πιο ήπιες μορφές όπως π.χ. η αλλαγή του φύλου (οι άνδρες φορούν φούστες και μαντήλια και οι γυναίκες μουστάκια και γραβάτες).
Πέρα από τις συμβολικές ερμηνείες του εθίμου, τα Καστοριανά Ραγκουτσάρια προσδίδουν σήμερα μια εύθυμη και διασκεδαστική νότα στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης, προσελκύοντας πολλούς επισκέπτες για ένα ξέφρενο γλέντι πέρα από τα καθιερωμένα.
πηγη
