Τοποθεσία Βαλτετσίου
Το χωριό Βαλτέτσι βρίσκεται δυτικά της Τριπόλεως και σε απόσταση 12 χλμ από αυτή. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 1050 μ. σε μικρό οροπέδιο ανάμεσα σε 4 λόφους το Χωματοβούνι, τους Μύλους, το λόφο Νταβρουλέϊκα-Κατσικέϊκα και το λόφο Κούκοι.
Το Βαλτέτσι χτίστηκε γύρω στα 1600-1650 από Έλληνες της Β. Ηπείρου οι οποίοι δια θαλάσσης, κατά τους διωγμούς των Τούρκων, κατέβηκαν στα νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και αργότερα προωθήθηκαν στα ενδότερα.
Το χωριό αρχικά φτιάχτηκε στη θέση Καρτερόλι μέσα σε μια χαράδρα. Αργότερα και για άγνωστο λόγο οι κάτοικοι έφυγαν και έφτιαξαν άλλο στο Παλαιοχώρι, ανάμεσα σε δύο πλαγιές. Το Παλαιοχώρι όμως ήταν εκτεθειμένο στις επιθέσεις των Τούρκων και σύμφωνα και με μια παράδοση οι άντρες του χωριού πέθαιναν από άγνωστη αιτία. Αυτοί οι λόγοι οδήγησαν τους κατοίκους στο να ξαναφτιάξουν το χωριό στην θέση που βρίσκεται μέχρι σήμερα. Το όνομα του το πήρε από το χωριό Βαλτέτσι της Β. Ηπείρου από το οποίο ξεκίνησαν οι πρώτοι κάτοικοι, το οποίο βρίσκεται μεταξύ Αργυροκάστρου και Χειμάρρας.
Το χωριό Βαλτέτσι βρίσκεται δυτικά της Τριπόλεως και σε απόσταση 12 χλμ από αυτή. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 1050 μ. σε μικρό οροπέδιο ανάμεσα σε 4 λόφους το Χωματοβούνι, τους Μύλους, το λόφο Νταβρουλέϊκα-Κατσικέϊκα και το λόφο Κούκοι.
Το Βαλτέτσι χτίστηκε γύρω στα 1600-1650 από Έλληνες της Β. Ηπείρου οι οποίοι δια θαλάσσης, κατά τους διωγμούς των Τούρκων, κατέβηκαν στα νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και αργότερα προωθήθηκαν στα ενδότερα.
Το χωριό αρχικά φτιάχτηκε στη θέση Καρτερόλι μέσα σε μια χαράδρα. Αργότερα και για άγνωστο λόγο οι κάτοικοι έφυγαν και έφτιαξαν άλλο στο Παλαιοχώρι, ανάμεσα σε δύο πλαγιές. Το Παλαιοχώρι όμως ήταν εκτεθειμένο στις επιθέσεις των Τούρκων και σύμφωνα και με μια παράδοση οι άντρες του χωριού πέθαιναν από άγνωστη αιτία. Αυτοί οι λόγοι οδήγησαν τους κατοίκους στο να ξαναφτιάξουν το χωριό στην θέση που βρίσκεται μέχρι σήμερα. Το όνομα του το πήρε από το χωριό Βαλτέτσι της Β. Ηπείρου από το οποίο ξεκίνησαν οι πρώτοι κάτοικοι, το οποίο βρίσκεται μεταξύ Αργυροκάστρου και Χειμάρρας.
Αξιοθέατα
Εκκλησία (Κοίμησης Θεοτόκου)
Η εκκλησία κτίστηκε το 1837 κατ' εντολή και επιστασία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και αφιερώθηκε στην Παναγία σαν απόδοση τιμής για τη νίκη των Ελλήνων. Στην θέση την οποία βρίσκεται σήμερα βρισκόταν ένα μικρό εκκλησάκι που χρησίμευε ως οχυρό και αποθήκη πυρομαχικών κατά την μάχη του Βαλτετσίου. Την εκκλησία έκτισαν τεχνίτες από τα Λαγκάδια ενώ το ξυλόγλυπτο τέμπλο κατασκευάστηκε από τεχνίτες από το Βαλτετσίνικο. Κατά την κατασκευή του ναού χρησιμοποιήθηκαν μάρμαρα από το Ναό της Αθηνάς Σωτήρος που βρίσκεται στη θέση Καλογερικό και πέτρα από το λατομείο που υπάρχει στην ανατολική πλευρά του όρους Ρεζενίκο.
Η εκκλησία κτίστηκε το 1837 κατ' εντολή και επιστασία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και αφιερώθηκε στην Παναγία σαν απόδοση τιμής για τη νίκη των Ελλήνων. Στην θέση την οποία βρίσκεται σήμερα βρισκόταν ένα μικρό εκκλησάκι που χρησίμευε ως οχυρό και αποθήκη πυρομαχικών κατά την μάχη του Βαλτετσίου. Την εκκλησία έκτισαν τεχνίτες από τα Λαγκάδια ενώ το ξυλόγλυπτο τέμπλο κατασκευάστηκε από τεχνίτες από το Βαλτετσίνικο. Κατά την κατασκευή του ναού χρησιμοποιήθηκαν μάρμαρα από το Ναό της Αθηνάς Σωτήρος που βρίσκεται στη θέση Καλογερικό και πέτρα από το λατομείο που υπάρχει στην ανατολική πλευρά του όρους Ρεζενίκο.
Μουσείο
Το οίκημα στο οποίο σήμερα στεγάζεται το μουσείο κατασκευάστηκε το 1856 και ήταν κατοικία του Δημάρχου Θανούκου. Έπειτα έγινε ιδιοκτησία του Σταύρου Τζιαβάρα ο οποίος το δώρισε στην εκκλησία η οποία με την σειρά της το δώρισε στο Σύλλογο Βαλτετσιωτών Αθηνών. Ο Σύλλογος το ανακαίνισε και το μετέτρεψε σε Λαογραφικό Μουσείο. Στο μουσείο εκτίθενται αντικείμενα από την καθημερινή ζωή των Βαλτετσιωτών όπως παραδοσιακές στολές, διάφορα εργαλεία καθώς και σκίτσα και εικόνες ηρώων.
Το οίκημα στο οποίο σήμερα στεγάζεται το μουσείο κατασκευάστηκε το 1856 και ήταν κατοικία του Δημάρχου Θανούκου. Έπειτα έγινε ιδιοκτησία του Σταύρου Τζιαβάρα ο οποίος το δώρισε στην εκκλησία η οποία με την σειρά της το δώρισε στο Σύλλογο Βαλτετσιωτών Αθηνών. Ο Σύλλογος το ανακαίνισε και το μετέτρεψε σε Λαογραφικό Μουσείο. Στο μουσείο εκτίθενται αντικείμενα από την καθημερινή ζωή των Βαλτετσιωτών όπως παραδοσιακές στολές, διάφορα εργαλεία καθώς και σκίτσα και εικόνες ηρώων.
Το Βαλτέτσι στην ιστορία
Το Βαλτέτσι βρίσκεται στο κέντρο της Πελοποννήσου και στην καρδιά της ορεινής Αρκαδίας (37ο και 28΄ Βόρειο πλάτος και 22ο και 16΄ Ανατολικό μήκος) σε υψόμετρο 1050 μέτρων και 12 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Τριπόλεως.
Τα κοινοτικά όρια του χωριού περιλαμβάνουν μια σχετικά μεγάλη έκταση, η οποία εφάπτεται με τα όρια των γειτονικών χωριών, Σιλίμνας (Τρίκορφα) ανατολικά, Μάκρης και Δόριζας νότια, της Αραχαμήτας δυτικά και Τσελεπάκου και Μαντέικων βόρεια. Μέσα από τα όρια της μεγάλης κοινοτικής περιοχής του χωριού, περνάνε βασικά τρία μονοπάτια που συνδέουν τους ορεινούς όγκους του Μαινάλου, με εκείνους του Ταϋγέτου και του Πάρνωνα. Ένα μονοπάτι περνά μέσα από το χωριό. Το άλλο βρίσκεται δυτικά και περνά μέσα από την κοιλάδα του Μαλίκι και το τρίτο, περνά μέσα από την κοιλάδα των Κήπων, ανατολικά από το χωριό, που απέχει όπως και το προηγούμενο 3 χιλιόμετρα από το χωριό. Σήμερα το Βαλτέτσι μαζί με 18 άλλα γειτονικά χωριά, σχηματίζει το Δήμο Βαλτετσίου (Σχέδιο Καποδίστρια).
Από παλιά το κύριο επάγγελμα των κατοίκων ήταν η κτηνοτροφία (πρόβατα και λιγότερα γίδια). ΄Ήταν πάντοτε μια συντηρητική κοινωνία, με αυστηρούς κανόνες συμπεριφοράς σε θέματα τιμής, φιλοτιμίας, ηθικής, παλικαριάς και ευθύτητας, όπου οι χωρικοί ανέκαθεν διακρίνονταν. Αυτό συνετέλεσε στο να αναπτυχθεί μια σημαντική τοπική παράδοση, που χαρακτηριζόταν από έναν αυστηρό κοινωνικό κώδικα, με έμφαση στην τιμή και το φιλότιμο. Οι Βαλτετσιώτες φημίζονταν για τις επιδόσεις τους και την αγάπη τους στο δημοτικό τραγούδι και το χορό. Το ποιμενικό επάγγελμα τους παρείχε σημαντική οικονομική ανεξαρτησία. Η σκληρή επαγγελματική ζωή τους έμεινε παροιμιώδης. Τα κτηνοτροφικά προϊόντα ήταν το αποκλειστικό τους σχεδόν έσοδο, ενώ τα γεωργικά προϊόντα ήταν ελάχιστα.
Κατά την Κατοχή οι Βαλτετσιώτες υπέφεραν από ψωμί, επειδή ο τόπος τους δεν έχει άξια λόγου γεωργική παραγωγή. Τα εμπορεύσιμα είδη των χωρικών ήταν μόνον τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Επειδή τα χρήματα είχαν χάσει την αξία τους κατά την κατοχή, οι εμπορικές συναλλαγές γίνονταν "είδος με είδος" στην Τρίπολη, που ήταν το κύριο εμπορικό κέντρο. Εκεί αντάλλασσαν τα κτηνοτροφικά τους με γεωργικά προϊόντα και με άλλα είδη διατροφής, επένδυσης, ιατρικής περίθαλψης κ.λ.π., αφού τα χρήματα εκείνη την εποχή , λόγω του τεράστιου πληθωρισμού, είχαν χάσει την αξία τους. Μια οκά (οκά=1280 γραμμάρια) σιτάρι λόγου χάριν, που πουλιόταν προς μερικές χιλιάδες δραχμές τη μια μέρα, μια εβδομάδα αργότερα μπορούσε να στοιχίζει τα διπλάσια!
Η τυπική ποιμενική Βαλτετσιώτικη οικογένεια βρισκόταν σε διαρκή κίνηση. Κατά τον Απρίλιο γύριζε στο Βαλτέτσι από τα χειμαδιά. Τα πρόβατα πήγαιναν στις στρούγκες που ήσαν σε διάφορα σημεία της περιοχής, έξω από το χωριό. Η διαμονή των χωρικών μέσα στο χωριό ήταν για λίγες εβδομάδες. Στο τέλος της Άνοιξης, μέλη από οικογένειες που είχαν σπαρτά στα κτήματά τους γύριζαν στα χειμαδιά να θερίσουν.
Μετά από λίγες εβδομάδες και με την αρχή του καλοκαιριού, μετέφεραν τα πρόβατα στα καλοκαιρινά λιβάδια, στον κάμπο της Τεγέας ή στα Έλατα (περιοχή Στεμνίτσας, Μεθυδρίου, Δημητσάνας). Κατά τα μέσα του Σεπτεμβρίου, μετά τη γιορτή του Σταυρού, γύριζαν από τα καλοκαιρινά λιβάδια. Τον Οκτώβριο άρχιζαν να φεύγουν με τα κοπάδια τους για τα χειμαδιά. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό γνώρισμα του Βαλτετσίου ήτανε και η πλήρης οικονομική του εξάρτηση από την Τρίπολη, όπου θα εξηγήσουμε στα επόμενα.
Το Βαλτέτσι συνδέεται με το οροπέδιο Τριπόλεως με αυτοκινητόδρομο που περνά μέσα από μια βαθιά και μακρινή χαράδρα, το Βαλτετσόρεμμα. Μετά το 1970 ο δρόμος αυτός επεκτάθηκε προς την Αραχαμήτα και το Καλογερικό.
Μέχρι το 1944, το Βαλτέτσι ήταν ένα από τα ακμαιότερα ορεινά χωριά της Αρκαδίας, τόσο από πλευράς πληθυσμού (1500 και πλέον κάτοικοι) όσο και από οικονομικής πλευράς. Είχε πάνω από 30.000 γιδοπρόβατα, (80% πρόβατα και 20% γίδια). Κατά τον Οκτώβριο-Νοέμβριο, το 90% των κατοίκων, για να αποφύγει τον τραχύ αρκαδικό χειμώνα, μετανάστευε με τα κοπάδια του στα "κατώμερα", στην Ερμιονίδα και Τροιζηνία και σπανιότερα στη Λακωνία. Τα καλοκαίρια έμεναν στο χωριό πάνω από 250 οικογένειες, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν πολυμελείς. Στην Αργολίδα αρκετοί Βαλτετσιώτες έχουν αποκτήσει αξιόλογα παραγωγικά κτήματα με ελαιώνες, εσπεριδοειδή και κηπευτικά.
Το Βαλτέτσι ανέκαθεν είχε άμεση οικονομική εξάρτηση από την Τρίπολη, το εμπορικό κέντρο της περιοχής, όπου οι κτηνοτρόφοι πήγαιναν να πουλήσουν αρνιά, μαλλιά και γαλακτοκομικά προϊόντα για να αγοράσουν τα απαραίτητα για την διατροφή και την ένδυση της οικογένειάς τους είδη. Το ξηρό, βραχώδες και άγονο έδαφος της περιοχής Βαλτετσίου προσφέρει ελάχιστο τόπο για γεωργική εκμετάλλευση. Η επιβίωση των κατοίκων λοιπόν εξαρτώταν πάντοτε αποκλειστικά από την κτηνοτροφία. Η εξάρτηση αυτή έγινε ακόμα μεγαλύτερη κατά την περίοδο της Κατοχής, λόγω της γενικής δυσπραγίας που επικρατούσε και ειδικά λόγω του αποκλεισμού και του τρομερού πληθωρισμού.
Το Βαλτέτσι βρίσκεται στο κέντρο της Πελοποννήσου και στην καρδιά της ορεινής Αρκαδίας (37ο και 28΄ Βόρειο πλάτος και 22ο και 16΄ Ανατολικό μήκος) σε υψόμετρο 1050 μέτρων και 12 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Τριπόλεως.
