Δεν γίνεται να μην έχεις περπατήσει στο Μοναστηράκι. Ακόμα κι αν δεν μένεις στην Αθήνα, σε κάποια σου επίσκεψη, το έχεις περπατήσει. Από ανάγκη, αν μη τι άλλο. Ήθελες να πας στην Πλάκα, να περπατήσεις ανάμεσα στα παλιά σπίτια, κάτω από την σκιά της Ακρόπολης. Ήθελες να δεις την Ερμού, ή ήθελες, πιο αργά το βράδυ, να ξεχυθείς στου Ψυρρή για “ψαγμένα” ποτά.
Μια πλατεία που καθημερινά την περπατούν εκατομμύρια ζευγάρια ποδιών δεν θα μπορούσε να μην έχει πλούσια ιστορία. Κι εμείς κάνουμε μια βουτιά και ανακαλύπτουμε πληροφορίες που δεν γνωρίζαμε…
1. Υπάρχει λόγος που στον σταθμό του ηλεκτρικού, η ταμπέλα γράφει ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΝ, και όχι Μοναστηράκι. Παλιότερα, η συνοικία είχε πάρει το όνομά της από το μοναστήρι της Παντάνασσας, το οποίο κατά τον 19ο αιώνα έχασε τα περιουσιακά του στοιχεία, υποβαθμίστηκε σε κύρος και μέγεθος, και μαζί του υποβαθμίστηκε… και το όνομα της γειτονιάς.
2. Πράγμα που σημαίνει ότι ο σταθμός του ηλεκτρικού είναι (πολύ) παλιός. Συγκεκριμένα, χτίστηκε το 1895.
3. Άλλα ονόματα της πλατείας τα παλιά τα χρόνια, ήταν “Πλατεία Αδριανού”, καθώς βρισκόταν κοντά στην Βιβλιοθήκη του Αδριανού, “της Παλιάς Στρατώνας” και “των Αμαξών”, επειδή στα τέλη του 19ου αιώνα, σε εκείνο το σημείο στάθμευαν οι άμαξες.
4. Στο μοναστήρι, επίσης, λειτουργούσε υφαντουργείο που προμήθευε το παζάρι. Μια άλλη άποψη έλεγε πως οι μοναχές που ζούσαν και εργάζονταν εκεί, είχαν καταλήξει σε αυτή την θέση ως τιμωρία για… κακή συμπεριφορά. Άποψη που φυσικά δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ.
5. Αυτό, όμως, που είναι σίγουρο, είναι πως το Μοναστήρι πρόσφερε άσυλο σε απροστάτευτες γυναίκες, όπως και δουλειά στο υφαντουργείο.
6. Πριν την δεκαετία του ’60, όταν η αγορά παλαιών αντικειμένων απέκτησε αισθητική αξία, τα παλιατζίδικα του Μοναστηρακίου απευθύνονταν σε κόσμο φτωχό. Τώρα θα κάνουμε ένα λεπτό διάλειμμα για να σκεφτούμε τι σημαίνει αυτό για την κοινωνία μας.
7. Στην περιοχή του ηλεκτρικού, υπήρχε μια κρήνη, δωρεά του βοεβόδα Τζισταράκη. Είχε τέσσερις κρουνούς από τους οποίους έτρεχε αδιάκοπα νερό, και αναπαυτικά καθίσματα για τους Τούρκους αγάδες—τους οποίους, σύμφωνα με περιγραφή του Δ. Καμπούρογλου, “τους περιεργάζεται με τρόπον ο Βύρων και βλέποντας την σοβαρότητά των προσπαθή να κρατήση τα γέλια”.
8. Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης λάτρευε την συνοικία, με την φασαρία και την πολυκοσμία και τα φτωχικά μαγαζιά της, αποκαλούσε την όλη εικόνα “ο ευάρεστος εκείνος θόρυβος της ζωής και της εργασίας”.
9. Στο βιβλίο “Η Ελλάδα του Όθωνος”, ο Εντμόντ Αμπού γράφει πως “…τόσο πολύ σε τραβολογούνε και σε πολιορκούν οι αμαξάδες. Πας στον Πειραιά με μιάμιση δραχμή, ή με εξήντα δραχμές ανάλογα με την περίσταση”. Ίσως το μόνο πράγμα που έχει μείνει σταθερό (εκτός απ’ την Ακρόπολη) είναι το εργασιακό ήθος του Έλληνα ταξιτζή.
10. Το Τζαμί του Τζισταράκη – που πλέον είναι το μοναδικό επισκέψιμο τζαμί της Αθήνας – χτίστηκε από τον βοεβόδα Μουσταφά Αγά, ο οποίος γκρέμισε έναν κίονα από τον ναό του Ολυμπίου Διός για να προμηθευτεί… ασβέστη. Οι Τούρκοι αμέσως τον καθαίρεσαν από το αξίωμά του, μιας και θεωρούσαν ακόμα και την μετακίνηση αρχαίων μνημείων μεγάλη ιεροσυλία.
Με πηγές από το βιβλίο των Θ. Γιοχάλα και Τ. Καφετζάκη, “Αθήνα: Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και την λογοτεχνία.”
in2life.gr
