Κατσανοχώρια - Τζουμέρκα... εντυπωσιακά

Τα Τζουμέρκα αποτελούν μια κορυφογραμμή η οποία κατευθύνεται από το Βορρά προς το Νότο και εκτείνεται στους Νομούς Ιωαννίνων, Άρτας και Τρικάλων. Το ανάγλυφό της χαρακτηρίζεται σκληρό με κορυφές που ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα. Αυτό έχει ως απόρροια να είναι δυσπρόσιτα και ένα αδιαπέραστο τείχος να σχηματίζεται ανάμεσα στον Αραχθο, στη δυτική πλευρά και τον Αχελώο στη νοτιοανατολική.
Τα Τζουμέρκα δεν κατατάσσονται στις πολύ γνωστές και διαδεδομένες περιοχές της Ηπείρου όμως αποτελούν έναν επίγειο παράδεισο που εντυπωσιάζουν ακόμα και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη.
Μαζί με τα Κατσανοχώρια αποτελούνται από τα χωριά: η Αετοράχη, το Αμπελοχώρι, ο Βαπτιστής, το Ελληνικό, οι Καλαρρύτες, το Καλέντζι, ο Κέδρος, η Κορίτιανη, το Μιχαλίτσι, το Μονολίθι, το Παλαιοχώρι Συρράκου, το Πειροβούνι, τα Πηγάδια, τα Πλαίσια Μαλακασίου, το Ματσούκι, η Πλατανούσα, τα Ποτιστικά, τα Πράμαντα, το Προσήλιο, οι Ραφταναίοι, το Συρράκο, το Φορτόσι και οι Χουλιαράδες.

Όλα τα χωριά που ανήκουν στα Τζουμέρκα είναι περιτριγυρισμένα από φαράγγια, βουνά και πεντακάθαρα ποτάμια. Σχεδόν τους περισσότερους μήνες του χρόνου είναι λευκά ζωγραφισμένα με συντροφιά τη μαγεία του φυσικού περιβάλλοντος και την ιστορία του τόπου με αποτέλεσμα να έχουν αποκτήσει τη δική τους προσωπικότητα και να αποτελούν πηγή έμπνευσης για τον καθένα. Για τους παραπάνω λόγους τα Τζουμέρκα έχουν χαρακτηριστεί από πολλούς ως το λημέρι των παλικαριών.

Το κλίμα της περιοχής από μεσογειακό μεταβάλλεται σε εύκρατο, κρατώντας όμως τα χαρακτηριστικά του μεσογειακού στα χαμηλά υψόμετρα. Κατά τους χειμερινούς μήνες επικρατεί ψυχρό κλίμα με βροχές ενώ το καλοκαίρι χαρακτηρίζεται ζεστό με τοπικές βροχές.

Η ποικιλομορφία του κλίματος σε συνδυασμό τα διαφορετικά υψόμετρα της περιοχής ευνοούν την ανάπτυξη πλούσιου και σπάνιου οικοσυστήματος. Πολλά είδη δέντρων κάνουν την εμφάνισή τους όπως δάφνη, κουτσουπιά, η κοκορεβιθιά και οι βελανιδιές ενώ φιλοξενεί προστατευόμενα είδη ασπόνδυλων, σπονδυλωτών ζώων και σπάνιων ειδών πουλιών. Αυτό έγκειται στην ένταξη τμημάτων της ευρύτερης περιοχής στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000.

Η περιοχή αυτή ποτέ μέχρι σήμερα δεν άνηκε διοικητικώς σε κάποια κεντρική εξουσία, παρά το γεγονός ότι είχε και έχει ενιαία ταυτότητα.

Στην περιοχή των Τζουμέρκων έχετε την δυνατότητα να θαυμάσετε πολλά και σπουδαία αξιοθέατα. Πολιτιστικά μνημεία, εκκλησίες, εντυπωσιακά μοναστήρια (Μονή Κηπίνας), μουσεία και παραδοσιακά πέτρινα γεφύρια (γεφύρι Πλάκας κ.ά) είναι μερικά από αυτά.
 
Το ονομαστό Γεφύρι της Πλάκας, είναι ένα από τα ωραιότερα, μεγαλύτερα και γνω-στότερα πέτρινα γεφύρια που βρίσκονται στην Ελλάδα, με επιβλητικό τόξο ανοίγματος 40 μέτρων. Διαθέτει, επίσης, εκατέρωθεν δύο μικρά, ανακουφιστικά τόξα, ανοίγματος 6 μέτρων.
Εχει συνολικό μήκος 61 μέτρα, η κεντρική καμάρα είναι 40 μέτρα, το μέγιστο ύψος 21 μέτρα και το πλάτος στην κορυφή είναι 3,20 μέτρα.
Γεφυρώνει τον Αραχθο ποταμό και βρίσκεται στα ιδιοκτησιακά όρια του νομού Αρτας και του νομού Ιωαννίνων, στο συνοικισμό Πλάκας Ραφταναίων.

Με την κατασκευή του, διευκόλυνε σε μεγάλο βαθμό, τις μετακινήσεις των κατοίκων των χωριών της περιοχής που είναι κτισμένα στις πλαγιές των Τζουμέρκων και των μεγάλων κοπαδιών των νομάδων της περιοχής που ήταν αναγκασμένοι να περάσουν τον ορμητικό Αραχθο.

Το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας είναι αριστούργημα λαϊκής αρχιτεκτονικής, έργο Τζουμερκιωτών μαστόρων με εξαιρετική τεχνική άξια θαυμασνού.
Το έχτισε ο πρωτομάστορας Κωνσταντίνος Μπέκας το 1866. Θεωρείται η ωραιότερη γέφυρα των Βαλκανίων και η τρίτη στην Ευρώπη.

Η πρώτη απόπειρα κατασκευής του, πραγμα-τοποιήθηκε το 1863, αλλά την ημέρα των εγκαινίων του κατέρρευσε, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των παρευρισκομένων.
Στη συνέχεια το 1866, κατασκευάστηκε το γεφύρι που υπάρχει μέχρι σήμερα. Τα έξοδα κατασκευής του ανέλαβαν ο Ιωάννης Λούλης από την Αετορράχη, ο Αναγνώστης Λύτρας και ο Ιωάννης Ρήγκας από Πράμαντα, ο Αναγνώστης Μάρος από τους Μελισσουργούς, η κοινότητα Πραμάντων και Μελισσουργών, ενώ η κοινότητα Αγνάντων προσέφερε την ξυλεία για τις σκαλωσιές του οικοδομήματος. Ακόμη γειτονικές κοινότητες διέθεσαν σημαντικά χρηματικά ποσά και προσωπική εργασία.
Για το χτίσιμο του γεφυριού υπάρχει η παράδοση ότι στέριωσαν άνθρωπο στα θεμέλιά του. Αλλοι ισχυρίζονταν ότι έβαλαν έναν Τούρκο κι άλλοι μια επιληπτική κοπέλα από το χωριό Μονολίθι.

Υπέστη σοβαρή ζημιά από απόπειρα καταστροφής της από τμήματα των Γερμανικών κατοχικών δυνάμεων το 1944.

Σε κοντινή απόσταση από το γεφύρι βρίσκεται το παλιό Χάνι που υπεγράφη το "σύμφωνο της Πλάκας", μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων Ε.Δ.Ε.Σ. και Ε.Λ.Α.Σ. (η περιοχή υπήρξε σύνορο ΕΛΑΣ - ΕΔΕΣ από το 1943 έως το 1944), για παύση των μεταξύ τους εχθροπραξιών, κατά την διάρκεια της κατοχικής περιόδου. 

Πέρα από αυτά, ο ποταμός Αραχθος χα-ρακτηρίζεται ένα από τα μεγαλύτερα ποτά-μια της Ηπείρου και αποτελεί τον ιδανικό-τερο για πεζοπορία και άλλες αθλητικές δραστηριότητες.
Μέσω αυτών μπορεί ο επισκέπτης να θαυ-μάσει το εκπληκτικό αποκομμένο από τον κόσμο φυσικό τοπίο.

Για τους παραπάνω λόγους και για ακόμα περισσότερους που θα ανακαλύψει κάποιος μόνο εάν τα επισκεφτεί, έχουν κτιστεί πολλές μονάδες διαμονής (παραδοσιακά ξενοδοχεία, ξενώνες, δωμάτια κλπ.), ενώ υπάρχουν και αρκετές επιχειρήσεις εστίασης ( παραδοσιακά εστιατόρια κλπ.) που θα κάνουν την παραμονή σας ευχάριστη και ξεχωριστή.

Την περίοδο 1881-1913 ο Αραχθος αποτελούσε το σύνορο της Ελλάδας με την Τουρκία και υπήρχε στην αριστερή πλευρά της κοίτης, σε απόσταση 300 μέτρων, φυλάκιο του Ελληνικού στρατού, χάνι και υποτελωνείο.

Σήμερα η συγκοινωνία διεξάγεται από γέφυρα νέου τύπου, λίγο πιο κάτω από το ονομαστό γεφύρι. Ακόμη αποτελεί αφετηρία για εντυπωσιακές διαδρομές με ράφτινγκ ή κανόε στον ποταμό Αραχθο

Πράμαντα, τα επαναστατικά

Τα Πράμαντα ή η Πράμαντα, όπως συνηθίζεται να λέγεται, βρίσκεται σε απόσταση 65χλμ. Νοτιοανατολικά από τα Ιωαννίνα και 70χλμ. Βοριοδυτικά της Άρτας ενώ η «επικοινωνία» τους πραγματοποιείται χάρις τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Ο οικισμός είναι χτισμένος σε 840μ. υψόμετρο, αμφιθεατρικά στους πρόποδες της Στρογγούλας και οι τριγύρω οικισμοί είναι η Τσόπελα και Χριστοί.
Στην παρούσα περιοχή αναπτύχθηκε ο οικισμός στα μέσα του 15ου αιώνα από μετοίκους κτηνοτρόφους από τους Χριστούς.

 Λίγους αιώνες αργότερα γίνεται κέντρο κλεφταρματολών χάρις της δυσπρόσιτης μορφής του εδάφους του. Γίνεται κέντρο και συμμετέχει στον αγώνα του 1821 ενώ από το γειτονικό χωριό των Μελισσουργών στρατολογεί ο Γ. Καραϊσκάκης το πρώτο του επαναστατικό σώμα. Ο αγώνας τους δε σταματάει εδώ. Παίρνουν μέρος στους επαναστατικούς αγώνες 1854, 1866, 1878 και 1881.

Στα Πράμαντα λειτουργούν πολλές υπηρεσίες, κέντρο υγείας, σχολεία, δανειστική βιβλιοθήκη, καταστήματα, ταβέρνες, κέντρα διασκέδασης και ξενοδοχεία.

Οι φυσικές ομορφιές που μπορεί να συναντήσει κανείς είναι άπειρες. Η κεντρική πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο και την ιστορική βρύση "Αράπης" αποτελεί σήμα κατατεθέν του χωριού, η κεντρική εκκλησία της Αγίας Παρασκευής χαρακτηρίζεται από πολλούς ως το στολίδι του χωριού.
Έπειτα, το ιστορικό μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, η εκκλησία της Ασπροκλησσιάς στο δάσος του Μαρκοπούλου, ο παραδοσιακός νερόμυλος των Χριστών, το θαυμάσιο σπήλαιο "Ανεμότρυπα", το ορειβατικό καταφύγιο στο "ίσιωμα", το νερό των πηγών "Σκάλα" με θεραπευτικές ιδιότητες και "Αγκάθι" που εμφιαλώνεται στους Μελισσουργούς, είναι μερικά από αυτά που αποτελούν άξια επίσκεψης.

Όμως η μαγεία αυτού του τόπου δε σταματάει εδώ καθώς πάνω απ' όλα η ζεστή και φιλόξενη αγκαλιά των κατοίκων της περιοχής δε μπορεί να συγκριθεί με τίποτα!

 Συρράκο, φυσική οχύρωση 

Το Συρράκο είναι ένας γραφικός παραδοσιακός οικισμός 52 χλμ. νοτιοανατολικά του Νομού Ιωαννίνων.
Είναι χτισμένο πανοραμικά σε μια πλαγιά του όρους Λάκμος και το υψόμετρό του φτάνει τα 1150 μέτρα. Οι πόλεις που βρίσκονται πιο κοντά στο χωριό είναι τα Ιωάννινα και η Άρτα.

Έχει χτιστεί με τέτοιο τρόπο που υποδηλώνει πως ο μοναδικός τρόπος ύπαρξης του είναι να παρέχει φυσική οχύρωση στους κατοίκους του. Ένα βαθύ φαράγγι χωρίζει το Συρράκο με το χωριό των Καλαρρυτών, όπου διαρρέει ο παραπόταμος του Αράχθου, Χρούσιας.

Ενας τόπος με πλούσια ιστορία, έχει στο βιογραφικό του αρκετές καταστροφές και κακουχίες κατά την περίοδο της Επανάστασης του 1821. Σήμερα έχει εξελιχθεί σε έναν προορισμό ιδιαίτερα δημοφιλή με καλοφτιαγμένους παραδοσιακούς ξενώνες, ταβέρνες και γραφικά καφέ.

Μεγάλη σημασία έχει το γεγονός ότι στο χωριό δεν επιτρέπεται η διέλευση αυτοκινήτων, διατηρώντας έτσι την ατμόσφαιρα καθαρή και ένα περιβάλλον χωρίς θορύβους.

Ο επισκέπτης που θέλει να γνωρίσει από κοντά το Συρράκο θα πρέπει να ξέρει πως ο δρόμος είναι σε αρκετά καλή κατάσταση και υπάρχουν πολλές στροφές.
Το αυτοκίνητο μένει σταθμευμένο εκτός χωριού όπως αναφέραμε παραπάνω κι έτσι η "εξερεύνηση" της περιοχής γίνεται με έναν απολαυστικό και ήσυχο περίπατο

 πηγη