Αποδράσεις. Προορισμοί. Ήθη-έθιμα. Τόποι και παραδόσεις. Πόλεις και ιστορία.

Τρίτη 5 Ιανουαρίου 2016

Αγία Βαρβάρα Δράμας - Μια πόλη πάνω στο νερό

 

Η ζωή στη λίμνη. Ελεύθερος χρόνος και ψυχαγωγία. 

(Μαρία Πεγιανδάκη)
Σήμα κατατεθέν της Δράμας, οι πηγές της Αγίας Βαρβάρας φιγουράρουν τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στα 60 καλύτερα πάρκα της Ευρώπης. Πρόκειται για ένα μαγικό υδροβιότοπο, έναν πανέμορφο χώρο αναψυχής περίπου 60 στρεμμάτων στην καρδιά της πόλης, όπου συχνά οι Δραμινοί απολαμβάνουν τον περίπατο τους στα εξαίσια διαμορφωμένα μονοπάτια, που περνάνε από ξύλινα γεφυράκια.

Νερό, το κυρίαρχο στοιχείο της πόλης.
Το κυρίαρχο στοιχείο του είναι το νερό. Λίμνες, ποτάμια και καταρράκτες δημιουργούν το ιδανικό περιβάλλον αλλά και το καλύτερο "σπίτι" για ψάρια, πάπιες, χήνες και κύκνους. Πλατάνια χαρίζουν πυκνό ίσκιο αλλά και φωλιά σε σπάνια πουλιά. Στο κέντρο του πάρκου βρίσκεται ένα εστιατόριο, το "Νησάκι", αλλά και περιμετρικά σε ολόκληρη την περιοχή βρίσκονται διάσπαρτα πολλά κέντρα αναψυχής.
Ένας μαγικός υδροβιότοπος στο κέντρο της πόλης.
Εκτός από τη δεδομένη φυσική ομορφιά τους, ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μύθος που συνοδεύει τις πηγές. Στην εποχή της Τουρκοκρατίας, λοιπόν, οι κατακτητές θέλησαν να κατεδαφίσουν τον παλαιό ναό της Αγίας Βαρβάρας και στη θέση του να φτιάξουν ένα τζαμί. Η εκκλησία, όμως, την επόμενη μέρα σκεπάστηκε από νερά και δεν μπορούσαν να την πλησιάσουν, ούτε καν να τη δουν. Οι κάτοικοι το θεώρησαν θαύμα και από τότε αφήνουν κάθε χρόνο στα ήσυχα νερά της λίμνης αυτοσχέδια καραβάκια με κεράκια, κάνοντας όλο το πάρκο πραγματικά να λάμπει!
Γιορτή Αγίας Βαρβάρας: καραβάκια στη μεγάλη λίμνη.
Στο βόρειο τμήμα του πάρκου βρίσκεται το κέντρο ενημέρωσης επισκεπτών, ένας προσεγμένος χώρος που αποτελεί την αφετηρία για κάθε επισκέπτη της Δράμας και συνοψίζει ουσιαστικά το τι θα δει σε ολόκληρο τον νομό.
Αίθουσα "Μελίνα".
Έξω ακριβώς από το πάρκο βρίσκονται οι, διάσημες πια, καπναποθήκες που καθρεφτίζονται στα νερά του και αποτελούν ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα αξιοθέατα της πόλης. Ο Δήμος έχει αγοράσει ένα από τα κτήρια για να το μετατρέψει σε πολιτιστικό κέντρο, ενώ ένα άλλο πρόκειται να γίνει ξενοδοχείο.

Λίμνη Αγίας Βαρβάρας.

Μέσα στο χώρο του πάρκου υπάρχει μικρό υπαίθριο θεατράκι, όπου λαμβάνουν χώρα διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στο βίντεο που ακολουθεί, το τμήμα των εφήβων χορευτών του Λυκείου Ελληνίδων Δράμας παρουσιάζει χορούς της Μακεδονίας στην ετήσια παράσταση (21/06/2008) στο θεατράκι της Αγίας Βαρβάρας, στα πλαίσια των ετήσιων εκδηλώσεων "Ελευθέρια 2008".
Μακεδονικοί χοροί από το Λύκειο Ελληνίδων Δράμας στο θεατράκι της Αγίας Βαρβάρας. 

Η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας: Θρύλοι, έθιμα και παραδόσεις

(Αναστάσης Παπουτσής)
Το όνομα της περιοχής είναι συνδεδεμένο με την εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, πολιούχου της Δράμας, που υπάρχει στην περιοχή. Η σημερινή εκκλησία κτίστηκε το 1920 πάνω από τη λιμνούλα. Το ψηλό καμπαναριό της αντικατοπτρίζεται στο βυθό των νερών, στο χώρο που λένε ότι υπήρχε το παλιό εκκλησάκι. 
Η σημερινή εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας.
Η παράδοση διατηρεί ακόμα τους θρύλους γύρω από το χτίσιμο της εκκλησίας. Σύμφωνα με την παράδοση, κατά τους Βυζαντινούς χρόνους υπήρχε ένα εκκλησάκι στο χώρο που βρίσκεται σήμερα η λίμνη. Οι Τούρκοι, όταν κατέλαβαν την πόλη το 1380, το γκρέμισαν και στη θέση του προσπάθησαν να φτιάξουν ένα τζαμί. Με θαύμα της Αγίας Βαρβάρας όμως, κατά την ημέρα της γιορτής της πλημμύρισε η περιοχή και το κτίσμα δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Πυθμένας της μεγάλης λίμνης, όπου διακρίνονται τα θεμέλια της πρώτης εκκλησίας που βυθίστηκε στα νερά.
Οι κάτοικοι το θεώρησαν θαύμα της Αγίας -την οποία και ανακήρυξαν Πολιούχο της πόλης-  καθιερώνοντας από τότε κάθε παραμονή της γιορτής της, στις 4 Δεκεμβρίου, το εξής έθιμο: πολλά νεαρά κορίτσια της πόλης πήγαιναν την παραμονή της γιορτής στον εσπερινό που τελούνταν και αφού έπεφτε το σούρουπο, άναβαν κεριά στον ανατολικό τοίχο της λίμνης. Όση ώρα καίγονταν τα κεριά, οι νεαρές κοπέλες προσεύχονταν για υγεία και ένα καλό "τυχερό", αφού η Αγία Βαρβάρα, εκτός από προστάτιδα του Πυροβολικού, ήταν και προστάτιδα των κοριτσιών που τις προφύλαγε από γλωσσοφαγιά και βοηθούσε τα τυχερά του γάμου τους. Πολλά μάλιστα από τα νεαρά κορίτσια τοποθετούσαν αναμμένα κεριά σε μικρές ξύλινες σανίδες και τα έριχναν στην λίμνη. Τότε εκφράζανε τις ευχές τους και, ανάλογα με την πορεία που θα είχε η σανίδα με τα κεριά, έβγαιναν αληθινές. Θεωρούσαν αποτυχία αν έσβηναν τα κεριά, αλλά αυτό δεν τις πτοούσε τόσο, αφού έτρεφαν την ελπίδα ότι εκείνο το βράδυ θα εμφανιζόταν η Αγία στον ύπνο τους και θα εκπλήρωνε τις ευχές τους. Την άλλη μέρα, ανήμερα της γιορτής και κοντά στο χάραμα, μαζεύονταν πάλι τα νεαρά κορίτσια στην λίμνη και αφού πλένονταν με τα νερά που θεωρούσαν ότι είχε αγιάσει η Αγία από το προηγούμενο βράδυ, καλημερίζονταν μεταξύ τους και έδιναν ευχές η μία στην άλλη. Έπειτα παρακολουθούσαν τη Θεία Λειτουργία και φεύγοντας έπαιρναν μαζί τους σε ειδικό σκεύος, λίγο από το αγιασμένο νερό της λίμνης.
Σήμερα, το έθιμο αυτό συνεχίζεται από δεκάδες παιδιά της πόλης. Την παραμονή της γιορτής τα μικρά παιδιά ρίχνουν καραβάκια στολισμένα με κεριά στη λιμνούλα. Γίνεται μάλιστα και διαγωνισμός και βραβεύεται το καλύτερο από αυτά.

Καραβάκια φτιαγμένα από παιδιά της πόλης.
Επίσης, το απόγευμα της παραμονής της γιορτής της Πολιούχου, δηλαδή στις 3 Δεκεμβρίου κάθε χρόνο, γίνεται λιτάνευση της Ιερής Εικόνας της Αγίας Βαρβάρας από το φερώνυμο ναό στους κεντρικούς δρόμους της πόλης.
Λιτάνευση Ιερής Εικόνας.
Στη συνέχεια προσφέρεται η παραδοσιακή "βαρβάρα" (γλυκιά σούπα που μαγειρεύουν οι νοικοκυρές της Δράμας κάθε χρόνο) από την Ένωση Κυριών Δράμας και όλοι κατευθύνονται στη λίμνη, για να ρίξουν τα παιδιά τα καραβάκια τους.
Από την εξέδρα που έχει στηθεί μέσα στην λίμνη γίνεται κάθε χρόνο και η ρίψη του Σταυρού των Φώτων. Παλαιότερα, οι μπαχτσεβάνηδες (κηπουροί) και οι καραγωγείς της Δράμας παρακολουθούσαν την τελετή έφιπποι μέσα στα νερά και μετά την κατάδυση του Σταυρού έτρεχαν στους δρόμους της πόλης. Στα τέλη της δεκαετίας του '50 το έθιμο αυτό εξέλιπε.

Δεκαετία του 1950· το έθιμο της κατάδυσης του Σταυρού στα νερά της Αγίας Βαρβάρας.

 
Πηγές:
* Αθανάσιος Κάζης, Δράμα. Εικόνες και μνήμες της παλιάς πόλης, Δράμα (Δημοτική Επιχείρηση Κοινωνικής Πολιτιστικής και Τουριστικής Ανάπτυξης Δήμου Δράμας) 2005. 
* Dramania.gr
* Drama.gr
Share: